یک بیماری با هزار چهره
نظام سلامت کشور ما بیمار است و ضرورت درمان همین بیماری است که طرحی بنام تحول نظام سلامت را مطرح میکند غافل از اینکه این طرح تحول که از محوری ترین برنامه های یک دولت است خودش میشود دردی بر دردهای قبلی.
این طبیعی است که متولیان طرح تحول نظام سلامت اصرار بر موفقیت طرح خود داشته باشند و به سادگی واقعیت عدم توفیق انرا نپذیرند اما گذشت زمان نمودهای واضح این شکست را بیشتر اشکار میکند.
در وزارت بهداشت هرگز به شکست طرحی اعتراف نشده است . نسخه های مختلف پزشک خانواده در دولتهای قبلی رونمایی شد اما هیچوقت صحبت از شکست این طرحها و چرایی ان به میان نیامد.
حتی با وجود درک مشترک نیاز به تحول و ضرورت متحول کردن حوزه سلامت سخن از فجیع بودن وضعیت سلامت مطرح نشده است اما خود وجود این طرح تایید غیرقابل انکار به بیمار بودن نظام سلامت جامعه است.
همواره برای یک مشکل علتهای مختلف مطرح میشود اما درگیر شدن با معلولها بجای پرداختن به ریشه ها نتیجه ای جز شکست طرحها را به دنبال نخواهد داشت.
پزشک سالاری یک بیماری نهادینه شده در نظام سلامت کشور است و این بیماری با هزار چهره و شکل اما یک واقعیت در بخشهای مختلف خود را نمایان میکند.
در بحث طرح تحول نظام سلامت هم همین پزشک سالاری موجب شکست و به نتیجه نرسیدن ان شده و تا بن بست کامل انرا همراهی خواهد کرد.
پزشک سالاری ریشه های فرهنگی و اجتماعی تاریخی دارد اما نظام سلامت کشور ناگذیر از عبور از حالت سنتی خود به مدرن است و در یک نظام سلامت مدرن پزشک سالاری بعنوان عامل محدود کننده نقش افرینی سایر عوامل نظام سلامت موجب ناکارامدی ان میشود.
در نگرش سنتی طب پزشک همه کاره سلامت و درمان بوده و اصولا اگر سطوح سه گانه سلامت هم به رسمیت شناخته شود انرا در مشت پزشک میبینند اما در نگاه مدرن پزشک فقط در سطح درمان نقش افرینی میکند.
در امتداد همین نگاه غلط است که طرح پزشک خانواده متولد میشود و از پرداختن به بحثی بنام سلامت خانواده غفلت میشود و میبینیم که نسخه های بازنویسی ان هیچکدام نمیتواند گره از کار جامعه و تامین انتظارات ان باز کند.
اشتباه دیگری که همین وزارت پزشکان دنبالش میکند طرح تجمیع بیمه هاست و هدف از این طرح چیزی جز گذاشتن کل کیسه بیمه ها در مقابل دستان دراز شده پزشکان و مراکز درمانی نیست در حالی که راه برون رفت از وضعیت فعلی شکستن انحصار بیمه و اجازه پاگرفتن بیمه های مختلف با ایجاد قدرت انتخاب برای مردم در پوشش بیمه ای خودشان است.
اگر بیمه مانند کشورهای پیشرفته دنیا چتر حمایتی قوی و صد درصدی داشته باشد و در حالت رقابتی برای جذب و جلب بیمه شده ها در زمینه ارائه خدمات بیشتر رقابت کنند و بیمه ها برای تامین منافع خود خدمات درمانی را پایش و از هزینه تراشیهای غیر ضروری و غیرعلمی جلوگیری کنند مردم با خیال راحت به مراکز درمانی مراجعه و دردی غیر از درد بیماری نخواهند داشت.
بیمه ها در چنین شرایطی که سلامت بیمه شده خود را عهده دار میشوند خدمات سطوح اولیه و میشگیری بیمه شده خود را هم ارائه و تقبل خواهند نمود تا از گرفتار شدن انها به چنگال بیماری و پرداخت هزینه های بیشتر درمانی برایشان جلوگیری کنند.
اما چرا این اتفاق نمی افتد رد پای همین بیماری به چشم میخورد . پزشک سالاری.
یکی از دلایل محقق نشدن پرونده الکترونیک برای مردم هم چیزی نیست جز عدم همکاری پزشکان . این برنامه یکی از ماموریتهای دولتها بوده و هست اما بازهم پزشک سالاری عامل شکست میشود در بیمارستانهای کشور شبکه های لازم مستقر و بخشهای مختلف روی همین شبکه ها داده های خود را ثبت و میگیری میکنند تنها عدم همراهی پزشک حلقه مفقود و عامل عدم پیشرفت و اجرای این طرح میشود.
در بحث برنامه ریزی و مدیریت هم اصرار مافیای پزشک سالاری در تصدی تمام نقشها باعث بوجود امدن یک سیکل معیوب در پروسه مدیریت ریز تا کلان این سیستم میشود .
عدم نارضایت کارکنان مجموعه در اثر استیلای پزشک سالاری یکی دیگر از زمینه های شکست طرحها را فراهم میکند.
پزشک سالاری یک بیماری با هزار چهره نظام سلامت کشور را گرفتار کرده است پس بهتر است اصل بیماری درمان بشود.
کریم عابدینی _ فعال پرستاری و پرستار بالین